Problem metalepsy. Od tropu do konceptu

Pojęcie metalepsy odrodziło się w dyskursie teoretycznym oraz krytycznoliterackim jako efekt recepcji publikacji GérardaGenette’a z 1972 r.O swoistej modzie na ten trop mogłaby świadczyć liczba publikacji, językach angielskim, francuskim czy niemieckim, szczególnie po rozwinięciuprzez Genette’a swojego konceptu roku 2004. W istocie mówimy tym wypadku o zastosowaniu – „aneksji” przez narratologię pojęcia zakresu retoryki.W samym czasie termin jest rzadko używany poza obszarem. Leksykony i słowniki albo go pomijają, definiują, dość pobieżnie, ślad za jednym nurtów wykładni retorycznej, odmianę metonimii. Niemal równolegle Genette’em wprowadzili metalepsę do dyskursu, inspirowani filozofią języka Friedricha Nietzschego, przedstawiciele dekonstrukcjonizmu: Paul de Man, Harold Bloom Joseph Hillis Miller. Ich pomysły teoretyczne interpretacje sięgające pierwotny, retoryczny sens metalepsy, demonstrujące jej niezależną, a nawet dominującą pozycję systemie tropów, „figury figur” jednego master tropes, okazały zdecydowanie mniej wpływowe od narratologicznego. Autor artykułu, analizując zmienne dzieje pojęcia, spychanego marginesy typologii racji przypisywanej mu funkcji granicznej”, stawia tezę wciąż niewykorzystanym retorycznym potencjale tego tropu. Podążanie tą zaniedbaną ścieżką prowadzi oryginalnej procedury poznawczej, której, niedostrzeganym dotąd modelem asocjacji umysłowej, typem wyobraźni, możemy opisać szczególną dyspozycję podmiotu strukturę świadomości.